Travma Sonrası Stres
Bozukluğu (TSSB), Belirtileri, Nedenleri, Tanı ve Tedavisi
TSSB nedir?
Travma Sonrası Stres Bozukluğu (TSSB), bir kişinin aşırı
derecede travmatik, trajik ya da korkutucu bir olay yaşadığı ya da şahit olduğu
zaman ortaya çıkabilen bir ruhsal bozukluktur. TSSB'si olan kişiler genellikle,
sürekli olarak korkutucu düşünceleri ve anılarını anımsarlar ve duygusal olarak
olumsuz hissederler.
Travma sonrası stres bozukluğu olan çoğu insan, travmayı
tekrar tekrar kabus şeklinde yeniden şekillendirir ve gün içinde geri dönüşler
olarak adlandırılan rahatsız edici hatırlamalarla yeniden karşılaşır. Kabuslar
ve ya hatırlamalar gelip gidebilir ve bir kişi, bir seferde haftalarca onlardan
uzak olabilir ve sonra onları belirli bir sebepten dolayı tekrar günlük olarak
deneyimleyebilir.
Çocukluk da dahil olmak üzere herhangi bir yaşta TSSB
oluşabilir. Bozukluk depresyon, madde kötüye kullanımı ve ya anksiyete
ile eşlik edebilir. Semptomlar hafif veya şiddetli olabilir - insanlar kolayca kırılabilir
ve ya şiddetli patlamaları olabilir. Ciddi durumlarda, çalışmakta veya
sosyalleşmekte zorluk çekebilirler.
TSSB Belirtileri
Amerikan Psikiyatri Birliği'ne (2013) göre, travma sonrası
stres bozukluğu beş ana bileşenden oluşmaktadır: travmatik bir olay yaşamak,
olayı yeniden deneyimlemek, kaçınmakla meşgul olmak, bu deneyimlerden rahatsız
olmak ve uyarılma belirtilerinde artış gözlenir.
TSSB'nin birincil semptomları travmatik bir olay yaşamak -
ya doğrudan ya da dolaylı olarak yaşanmaktadır. Travmatik olay genelde ölüm,
ciddi yaralanma ve cinsel şiddet gibi olaylar içermektedir.
TSSB, ayrıca olayın sürekli yeniden deneyimini ve ya olayın
etkileyici düşüncelerini veya anılarını hatırlamayı içerir. Bu durumdaki birçok
insan, olayın kabuslarını ve uyarımlarını deneyimlemektedir. Genellikle olayın
yıldönümünde daha fazla etkilenilmektedir.
TSSB tanısı konmuş kişilerde, travmatik olay ile ilişkili
herhangi bir duygu, insan ya da durumdan kaçınılmaya çalışılmaktadır. Gündelik
yaşamlarında, bu tür belirtilerden dolayı, bir şeyleri hatırlamada sorun yaşamak,
çarpık bir suçluluk duygusuna sahip olmak, olumsuz duyguların döngüsüne
takılmak, birbirinden kopuk, kopuk veya başkalarından yalıtılmış hissetmek gibi
önemli sorunlar yaşarlar.
TSSB'li bir kişi zamanın çoğunda “uç noktada” hisseder; bu da
artan sinirlilik, uyku ve konsantrasyonla
ilgili zorluklarla sonuçlanır.
TSSB Nedenleri ve
Tanı
Ulusal Ruh Sağlığı Enstitüsü ve bir çok kuruluş, travmatik
bir olaya tanıklık eden ya da deneyimleyen bazı kişilerde TSSB'ye neden olan
şeylerden hala emin değillerdir. Bir kişinin teşhis edilmesini daha muhtemel
hale getiren önceden var olan bir dizi risk faktörü olabilir. Bu faktörler
arasında şunlar vardır: önemli bir çocukluk kaybının yaşanması, benlik
saygısının zayıf olması, önceden travma geçirmesi, daha önce kötü muamele ya da
terk edileme, daha önce ruh sağlığıyla ilgili endişeleri olan ya da ailede ruh
hastalığına yakalanmış olan, kötü niyetli ve ya travmatik durumlara maruz
kalan, ve ya madde bağımlılığı öyküsü olan kişilerde risk faktörü
bulunmaktadır.
Ruhsal bozuklukların çoğu gibi, travma sonrası stres
bozukluğu da ruh sağlığı uzmanı tarafından teşhis edilmektedir. Sadece bir
ruh sağlığı uzmanı bu durumu güvenilir bir şekilde teşhis etmek için gerekli
deneyim ve becerileri sunmaktadır.
TSSB İçin Tedavi
TSSB, genellikle psikoterapi ve ilaçların bir kombinasyonu başarılı
bir şekilde tedavi edilebilir.
TSSB için çoğu tedavi travma tedavisi olarak adlandırılan
bir tür psikoterapiye odaklanmıştır. Travma tedavisi tipik olarak üç ana
aşamaya ayrılır: güvenlik, travma anılarını gözden geçirme ve kişinin yeni
becerilerini ve bilgilerini günlük yaşamlarına entegre etmesine yardımcı olmadır.
Bu, maruz kalma, gevşeme teknikleri, EMDR ve vücut çalışması kombinasyonu ile
yapılabilir.
TSSB için psikoterapi karmaşık
bir süreçtir. Terapi tedavisi gören çoğu kişi, haftada bir kez, yüz yüze
görüşmelerde, travma bozukluklarını tedavi eden tecrübeli bir terapistle
görüşür. Bazı insanlar ayrıca grup terapisinden ya da düzenli bir destek
grubuna katılmalarından yararlanırlar. Çoğu durumda, bu durumla ilişkili
semptomlar tedavi ile zamanla azalır. Semptomların ciddiyetine bağlı olarak,
bir çok insan birkaç ay içinde semptomların rahatlamasını ve bir veya iki yıl
içinde belirgin iyileşme yaşayacaktır.
Yorumlar
Yorum Gönder